SUMELA (MERYEM ANA) MANASTIRI
Trabzon’un Maçka İlçesinin Altındere Köyü sınırları içinde, Altındere Vadisi’ne hakim Karadağ’ın eteklerinde sarp bir kayalık üzerine kurulmuş olan Sümela Manastırı, halk arasında “Meryem Ana” adı ile anılır. Vadiden yaklaşık 300 metre yükseklikte bulunan yapı, bu konumu ile manastırın şehir dışında, ormanlarda, mağara ve su kenarlarında kurulma geleneğini sürdürmüştür.
Meryem Ana adına kurulan manastırın “Sumela” adını “siyah” anlamına gelen “melas” sözcüğünden aldığı söylenmektedir. Bu ismin manastırın kurulduğu koyu renkli Karadağlar’ dan geldiği düşünülmekte ise de, Sumela kelimesi buradaki Meryem tasvirinin siyah rengine bağlanabilmektedir.
Rivayete göre; Bizans İmparatoru I. Theodosius zamanında (375-395) Atina’dan gelen Barnabas ve Sophranios isimli iki rahip tarafından kurulmuş olan manastır, 6.yüzyılda İmparator Justinianus’un manastırın onarılarak genişletilmesini istemesi üzerine Generallerinden Belisarios tarafından tamir edilmiştir.
Sumela Manastırı’nın şimdiki durumuyla varlığını 13.yüzyıldan itibaren sürdürdüğü bilinmektedir. 1204 tarihinde kurulan Trabzon Komnenosları Prensliği’nden III.Alexios (1349-1390) zamanında manastırın önemi artmış ve fermanlarla gelir sağlanmıştır.
Doğu Karadeniz kıyılarının Türk egemenliğine girmesini takiben Osmanlı Padişahları pek çok manastırda olduğu gibi Sumela’nın da haklarını korumuşlar, bazı imtiyazlar vermişlerdir.
Sumela Manastırı’nın başlıca bölümleri; Ana kaya kilisesi, birkaç şapel, mutfak, öğrenci odaları, misafirhane, kütüphane ile kutsal ayazma’dır. Bu yapılar topluluğu oldukça geniş bir alan üzerine inşa edilmiştir. Manastırın girişinde su getirdiği anlaşılan büyük su kemeri yamaca yaslanmış durumdadır. Çok gözlü olan bu kemerin bugün büyük bölümü yıkılmıştır.
Dar uzun bir merdivenle manastırın ana girişine ulaşılmaktadır. Giriş kapısının yanında muhafız odaları bulunmaktadır. Buradan bir merdivenle iç avluya inilmektedir. Solda, manastırın esasını teşkil eden ve kilise haline getirilen mağaranın önünde çeşitli manastır binaları bulunmaktadır. Sağ tarafta kütüphane yer almaktadır. Yine sağda yamacın ön yüzünü kaplayan büyük balkonlu bölüm keşiş odaları ve misafir odaları olarak kullanılmıştır ve 1860 yılına tarihlenmektedir. Avlunun etrafındaki binalarda odalardaki dolapları, hücreleri, ocakları ile Türk sanatının etkileri de görülmektedir.
Manastırın ana ünitesini meydana getiren kaya kilisesinin ve ona bitişik şapelin iç ve dış duvarları fresklerle donatılmıştır. Kaya kilisesinin içinde avluya bakan duvarda III. Alexios dönemine ait fresklerin varlığı tespit edilmiştir. Şapeldeki freskler ise 18. yüzyılın başlarına tarihlenmektedir ve üç ayrı devirde
Sümela’da yer yer sökülerek alınmış olan ve oldukça harap bir görünüm taşıyan fresklerde işlenen başlıca konular İncil’den alınmış sahneler, Hz.İsa ve Meryem Ana ile ilgili tasvirlerdir.
Bu gezi yazımızda sizlere Anadolu’nun en önemli turistlik yerlerinden birisi olan Sümela Manastırı’nda ki izlenimlerimizi aktaracağız.
Sümela Manastırı’nın yaklaşık olarak 13. Yüzyılda yapıldığı bilinmektedir. Özellikle 1349-1390 yılları arasında III.Alexios zamanında manastır büyük önem kazanmıştır.
Sümela Manastırı’nın 18. Yüzyılda birçok bölümü yenilenmiştir. Bu yenilenme sırasında duvarlara yapılan fresk süslemeler oldukça dikkat çekici boyuttadır.19. yüzyılda ise manastıra yeni binalar eklenmiş ve en parlak ve zengin dönemi bu dönem olmuştur.
1916-1918 yılları arasında Trabzon’unun düşman işgali sırasında Ruslar manastıra el koymuştur.1923 ten sonra tamamen boşaltılmıştır.
Ana kaya kilisesi, şapeller, öğrenci odaları, mutfak, misafirhane, kütüphane ve kutsal ayazma manastırın başlıca bölümlerdir. Manastırın girişinde su kemeri bulunmaktadır. Dar ve uzun bir merdivenden çıkılarak ana girişe ulaşılabilmektedir. Girişte ziyaretçileri muhafız odaları karşılarken sağ tarafta kütüphane, sol tarafta çeşitli binalar yer almaktadır. Yine sağ tarafta yer alan keşiş odaları ve misafir odaları yamacın ön kısmını tamamen kaplamaktadır.
Manastırın duvarlarında III. Alexios döneminde ait olmak üzere birçok fresk yer almaktadır. Bu freskler de Hz. İsa, Meryem Ana ve İncil den bazı sahneler işlenmiştir.
Yılın hemen hemen her döneminde yerli yabancı birçok turist tarafından ziyaret edilen Sümela Manastırı’ndan birçok kare kendi objektifimizden sizler ile…
Sümela Manastırı’nın yaklaşık olarak 13. Yüzyılda yapıldığı bilinmektedir. Özellikle 1349-1390 yılları arasında III.Alexios zamanında manastır büyük önem kazanmıştır.
Sümela Manastırı’nın 18. Yüzyılda birçok bölümü yenilenmiştir. Bu yenilenme sırasında duvarlara yapılan fresk süslemeler oldukça dikkat çekici boyuttadır.19. yüzyılda ise manastıra yeni binalar eklenmiş ve en parlak ve zengin dönemi bu dönem olmuştur.
1916-1918 yılları arasında Trabzon’unun düşman işgali sırasında Ruslar manastıra el koymuştur.1923 ten sonra tamamen boşaltılmıştır.
Ana kaya kilisesi, şapeller, öğrenci odaları, mutfak, misafirhane, kütüphane ve kutsal ayazma manastırın başlıca bölümlerdir. Manastırın girişinde su kemeri bulunmaktadır. Dar ve uzun bir merdivenden çıkılarak ana girişe ulaşılabilmektedir. Girişte ziyaretçileri muhafız odaları karşılarken sağ tarafta kütüphane, sol tarafta çeşitli binalar yer almaktadır. Yine sağ tarafta yer alan keşiş odaları ve misafir odaları yamacın ön kısmını tamamen kaplamaktadır.
Manastırın duvarlarında III. Alexios döneminde ait olmak üzere birçok fresk yer almaktadır. Bu freskler de Hz. İsa, Meryem Ana ve İncil den bazı sahneler işlenmiştir.
Yılın hemen hemen her döneminde yerli yabancı birçok turist tarafından ziyaret edilen Sümela Manastırı’ndan birçok kare kendi objektifimizden sizler ile…
Kaynak : Trabzon Müze Müdürlüğü
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder